RAIRAHTE(Part 1)
(Story)
A HNGAKCHIAT LIO
A hlanlio ah hin ngakṭah rethei emem pakhat a rak um i, a min ah cun Rairahte asi i. Rairahte nih cun Nu ei a ngei i anu ei nihcun a dawlo i zangfak tuk in a tuah to tawn, khat lei khat lei ah rian hrang a ṭuanter i tuletu hi a vuak tawn caah Rairahte nih cun a nu ei chan cu a celh in a celh hrim lo.
An inn chuaktak in an hmuh phaklonak ah zaam diam a duhko nain, hngakchia tuk a si caah cu ti ngaingai cun, nung kho ding dirhmun ah a dir lo caah ni chiarte nun hre awmnak in a caan a hman lio ah. Tinbaw mawnghtu pol nih an tinbaw kal ternak caah minung in raithawinak an tuah tawn, cu raithawinak ding caah cun minung cawk ding kawl in Rairahte te khua cu an van phan i a nu ei nih cun Rairahte cu a huat tuk caah rawithawinak dingah cun Rairahte cu thirtangka khawkhat ah a zuar.
Rairahte cu lawngpu polnih cun an i kalpi i an sin ah cun khua a sa, i Arfang vengtu ah an hman, lawngpu pawlnih cun an lawngkal ternak caah, lunghlu pakhat an i ngeih cu an lunghlu nih cun thiltih khawhnak a ngei i cu nih cun an lawng cu an khalh tawh.
Ni khat cu, ruahlopi khin an lawngdinh hmun ahcun Rulpi ang emem ara i cu an lunghlu cu Rulpi nih cun a firpiak hna, lawngpu polnih cun an lunghlu firtu cu an kawl lengmang i ni khat cu an Lunghlu firtu Rulpi hnuhma sullam cu an hmuh i an lunghlu firtu Rulpi cu thah awk ah le an lunghlu
lak kir ṭhanding cun Rulpi cu an dawi lengmang. Cu Rulpi cu a zaam lengmang i a donghnak ah cun Rairahte Arfang vennak ah cun, Rulpi cu a va phan, “Rairahte zangfahnak in rak ka thup tuah, an ka hmuh ah cun an ka thah lai, ka ṭihtuk hna tiah Rulpi nih cun Rairahte cu zangfah a nawl” Rairahte nih cun, E heu! Na lian ṭung zei tiindah kan thuh nawk khawh lai? Na sullam hman hi tluk lianmi cu, zeitiin dah kan thuh khawh kun hnga? Tiah ati, Rulpi nih cun, ka zangfah law ka thup ko na ka thuplo ah cun, an ka that lai tiah a nawl leng mang hnu ah, Rairahte nih cun, keizong lawngpu hna an raithawinak ding caah ka nu nih a ka zuar mi ka si kei zong thiding ṭhiamṭhiam ka si ko. Liantuk lo la cu thuhnawk ning zong a um hnga tiah ati, Rlulpi nih cun kai hmet ter lai, tiah ati. Rulpi cu aa hmetter i Hngerhtlei tia ah ai hmetter, Rairahte nih cun, na lian tuk rih, kan thup kho lai lo, tiah ati: Rulpi cu ai hmetter ṭhan i tikur dur tia ah aa hmetter ṭhan, Rairahte nih cun, na lian tukrih kan thup kho lai lo, tiah ati ṭhan. Rulpi cu aa hmetter ṭhan ṭhim fang tiat ah aa hmetter i Rairahte nih cun, mah ti cun kan thuh khawh cang lai a ti i a lak i a sam tom lak ah a sawh i a
thuah.
Rairahte nih rulpi a thuh nawk dihbak cun, lawngpu hna cu an vanphan i Rairahte Rulpi na rak hmu maw tiah an hal? Rairahte nih cun ka hmu lo a ti hna. Lawngpu polnih cun mah ka hin si a sul a dongnak cu si, na thuh a si ko lai tiah anti, ka thup hrimhrim lo tiah Rairahte nih cun ralṭha tak in a ti hna. Pheh piak duh hlah tiah Rairahte cu an van hro pah! Saulak an i al hnu ah, Rairahte nih cun, mahtluk Rulpi ngan cu zeitiin dah ka thuh khawh lai tiah a ti hna hnu ah thup nawk kho dingin maw nan ka ruah rere a ti chap bei hna hnu ah lawngpu pol cu an bei a dong cikcek hna i, micheu nih Rairahte cu, ceilak in van vua uh! Micheu nih fangkhaw khatin vanpe ulaw kal tak hna usih. Cuticun holh phun ṭha lo in an volpamh hnu ah Rairahte cu an van vaivuak hnu ah an kal tak.
LUNGHLU A NGEIHNAK
Lawngpu pol an kal hnu ah cun, Rulpi cu a van chuak i a hlan a mahtiat ah a van i siamṭhan i Rairahte nih a nunnak a rakkhammi kha aa nuamh tuk caah; Rairahte zeidah na duh na duhmi paoh kan tuah piak lai tiah ati. A kaa cu fakpi in ai van i a van luak cu a luak mi ah cun, sui, lungvar,tangka thir tbk tamlak in a van luak, rulpi nih cun, khah! Ka nunnak na ka khamh i kai lawmhnak lawmhnak biachimnak ah a ti i a dih lak khan i lakdih hna tiah ati. Rairahte nih cun, ka duh hna lo ati i Rulpi cu a khuaruah a har ko! Rairahte nih cun a thawh i na kaa fakpi in van angtuah tiah Rairahte nih cun Rulpi cu kaa an ding in a ti, Rulpi cu a kaa cu fakpi ai van an i a dangkil ril ah a tleu mi a cerh in aa cerhmi khi Rairahte nih cun a hmuh, Rairahte nih cun, na dangkilril a um mi khi ka duh e tiah ati; Rulpi nih cun mah hi pei kei khomnih ka duh i ka zampi mi cu a si cu tiah Rairahte cu Rulpi nih cun a ti, sihmanhsehlaw ka nunnak chanh tu na si caah a hlanh in kan hlanh chung lai a ti i a dangkil ta cu a van luak. Lunghlu thiltih khawhnak a ngeimi cu, Rulpi nih cun Rairahte cu nangmah nih rak kilkawi chung tiah Rairahte cu a ti i Rulpi cu lo diam in Rairaihte cu a kal tak.
Rulpi ka hnu ah cun, Rairahte nih cun, Lunghlu cu aa put i “ Ka pu Rulpi nawl, biatak, Lunghlu khua mi hna, ka sungh nakcun” lawngpu hna lawng a hrengmi khi i phawih viar hna seh a ti i an lawngdinh hmun lawngvial te cu an hrennak hrin cu a dihlak in a poih viar i lawngpu hna cu lawmhnak in an khat i Rairahte cu lawngpu nih a fapa caan ah an khua ah a tlunpi.
NUPI A ṬHITNAK
Rairahte cu nikhat hnu ni khat in a van ṭhang lengmang i nupi ṭhiṭ cu a van si ve cang, Rairahte a pu nih fanu pathum a ngeih hna i Rairahte cu fapa a ngeih lo caah fapa zoh in a pu nihcun a zoh. Ni khat cu, a pu i a fanu milai nu nih chung laicingah buti chumh a tim i Rairahte cu kuangka ah cungpa cang ah cun a ih caah buti chum kho lo cun a tuah. Ngaknu nih cun aa thawh i ka pa Rairahte hi khuangka ah a ih caah buti ka chum kho lo tiah apa sin ah cun a chimh. A pa nih cun a thawh i Nupi ṭhitpiak a hau a si cu nupi kan ṭhit piak lai tiah a ti. Cu le cangka cun, Rairahte cu ivikvak ngai khin a van tho colh.
An chungkhar cun Rairahte nupi ding cu hodah kan ṭhit lai tiah chungkhar pumhnak cu an van tuah, “ Apu nih cun a thawh i Rairahte hodah kan ṭhit lai” tiah a hal? Rairahte nih cun, mah le tawk teah bawi fanu khi tiah a pu cu ati: apu cu Rairahte caah bawi fanu va halding cu thih hreh khin a hreh ko! A pu nih cun a thawh i Rairahte kan nih pufa caah cun, kan phak deuh lo e… kan phu tawkdeuh kawl rih usih tiah, ati. Rairahte nih cun, apu cu a thawh i kan nih pufa hawl nih cun cokhawhlo-mi kan ngei hnga maw? tiah ati. A pu nih cun, cu ti na ti asi ah cun, kan tum phot lai, tum phawt cu sualnak a um lo kan tih khawh ngang lo le zeiti awk ṭha tipah khin a pu nih cun Rairahte bia al hreh ah a ti.
A thaizing ah cun, apu cu bawi fanu halding cu a kal i bawi inn kutka ava phanh cun, zeidah na hreh tiah inn vengtu ralkap thuah khahnak nihcun an rak hal? Lawngpu nih cun, nan bawi fanu hi ti a van chimbak ah cun, a chim hmanh a chim dih hlan ah, an tlaih i a lai in an tan i an inn pawng
tiva ah an hlonh. A pu cu a lawi belbel lo caah Rairahte cu a pu suthlam ding cun a va kal i bawi inn a va phak tik ahcun, a pu mui hmai a diti lo caah ralkap nih an thah a si ko lai hi ati i a lunghlu aa put i “Kapu Rulpi nawl, biatak, ka lunghlu ka ngeih lonak dingcha cun, kapu a thi cangmi kha
van nungṭhan seh tiah ati” i a pu cu a van nungṭhan i a pu nihcun mahbantuk a si ding asi ahcun bawi fanu hal ah cun ka kal ṭhan hrimhrim lai tiah ati.
Lo lam kalreh hrawng ah a pu cu bawi fanu halding cun, ai thawh ṭhan i bawi inn a va phak tik ah cun, kutka cawnghtu nih cun, zeidah na duh? tiah an rak ti. A pu nih cun, nan bawi fanu hi ati bak ah cun an tlai ṭhan i a lai in antan i tiva ah cun an hlonh ṭhan. Rairahte cu a pu a lawi belbel lo caah a pu kawl ding cun bawi inn ah cun a va kal ṭhan i a pu cu a hmuh ṭhan lo tik ah cun an thah ṭhan ti a theih tik ah, a lunghlu aa put i “Kapu Rulpi nawl, biatak, ka lunghlu ka ngeih lonak dingcha cun, kapu a thi cangmi kha van nungṭhan seh tiah ati” i a pu cu a van nungṭhan i inn ahcun an pu tu cun an lawi.
a voi thumnak a pu cu bawi fanu hal dingcun a va kal hawi ṭhan i ralkap pawl cu an khuaruah a rak hartuk caah mah pa nih hin duh hna a ngei asi lai e. Cucaah cun, luhter ko hna usih tiah anti i an luh ter an bawipa nih cun, zeidah na duh? Tiah a rak hal. Lawngpu nih cun na fanu hi Rairahte nupi caah ka duh tiah a ti. Siangpahrangpa nih cun, na duh ahcun na ṭhit khawh lai sihmanhsehlaw thaizing ni chuak hlan hrimhrim ah ka inn hi sui in sak mi inn asi lai i cun, ka inn in nichuak chaklei ah nunnak tiva pakhat a luang lai cucu nan tih khawh ah cun, ka fanu cu na fapa caah cun nan ṭhit lai tiah a ti. Lawngpu cu lungsi lo emem khin inn ah cun a lawi ṭhan. Lawngpu nih cun Rairahte cu. E… Rairahte mah bantuk cu kan tawk le zawn asi lo! kan ṭhi duh lai lo tiah ati. Cu hnu ah cun thil sining cang cu Rairahte cu a pu nih cun a van chim. Siangpahrangpa nih cun, na duh ahcun na ṭhit khawh lai sihmanhsehlaw thaizing ni chuak hlan ah ka inn hi sui in sakmi inn asi lai i cun, ka inn in nichuak chaklei ah nunnak tiva pakhat a luang lai cucu nan tih khawh ah cun, bawi fanu cu zeihmanh hau lo in nan ṭhit khawh lai tiah ah a punih cun a ti. Rairahte nih cun, asi tak cu a ti i a pu cu a ih tak diam.
A pu zing ar khuan cun, bawi inn sakding cun a tho i ai timtuah len Rairahte cu a van thawh i ai ṭhang kho lo, cu ticun, Rairahte cu a itpeng i a pu cu a khuaruah a hartuk cang, ni a chuakdeng mang cang, a pu nih cun Rairahte tho cang kan sathlumanh lai lo hi ni a chuak dengmang cang tiah a van ti, bawi inn cu kan sa thlu manh lo awk lai lo tho cang tho cang!! Tiah a van hngir len ko. Rairahte cu duhsah te cun a van tho i leng ah cun a vachuak i “ Kapu Rulpi nawl, biatak, ka lunghlu khua mi le sa ka si lonak hnga cun, bawi inn khi sui le lungvar in sak mi sisehlaw an in ni chuak chak lei ah khin nunnak tiva pakhat in luang seh tiah a van ti. Cu ti a van chim thlut cun ni cu a van chuak cawlh ve. Siangpahrangpa inn cu suile lungvar in tleu kilkel tein a cerh in ai van i cerh i a inn pawngah cun nunnak ti zawng cu duhsah te cun a vangluang i niceu nih cun a van cerh i a cerh in ai van i cerh i siangpahrangpa cu lunglawmhnak in a khat.
Rairahte nih cun, apu Rulpi le a kuttang ummi hna cu a kawh hna i anpi zeidah a lawh a felmaw fello, aṭha maw ṭha lo, a nun can zoh ngiat dingin a thlah hna. An pi ding ngia thlaiding cun, Zubui, Cep, Langaak, thiahlei, phete, caicim, zu, sahuai hna le zawhte hna cu a thlah hna i an dihlak cun
artlang in an I zulhna I Siangpahrang inn cu an vapha. An pi cu aa rak hngilh lio asi anun can zohdingah kalmi an si caah, Zu cu an vampang ah a kai colh I meicungpi ah a kai an thilri hna a hrawk a thlak len ko, an pi cu a van tho i zu nih a thlakmi hna cu an umnak ah a chiah ṭhan hna i zei
cumca tilo cun a it ṭhan. Phete cu tapchak ah a ṭhu I tikur ai hmom I a phutchuak len ko nain an pinih cu, zei ah relpiak hna lo khin a um ko.
An dihlak cun, inn ah an lawiṭhan hna i anpu Rairahte nih cun, zeidah nan pi cu miṭha ding asi maw? tiah a hal hna. An nih nih cun, an i thawh i a nun a nem tuk tiah an pu cu an ti. Rairahte nih cun siangpahrangpa a fanu upa deuh cu nupi ah cun aṭhit, sihmanhsehlaw siangpahrangpa fanu nih cun, thinglung tak in aduh lo caah a lunghlu thiltih khawhnak a ngei mi cu zeitiin dah ka lak piak khawh lai i ka fir khawh lai ti lawng khua a ruat ko, Rairahte cu, a nupi thinglung a theihtik ah aa ralring i a lunghlu cu ṭhate in a fimtawl peng i a venpeng ve.
Ni khat cu, a nupi nih cun tiva ah i khawlhding in a sawm i an kal Rairahte nih cun tak a kholh lai ah cun, a lunghlu cu a tlitein lungpi tangah a thuh. An nunih cun a rak ingiat ziar i Rairahte i kholh kar ah cun, a lunghlu cu arak lak. Cu, cun van ah a kaipi i cu thawk cun, siangpahrang in le a velchum aa dawhnak a hlan i suile, ngun nih a tuammi cu, voikhat lo ah anziam dihve. Siangpahrangpa cu a thing hang tuk caah Rairahte cu a tleihter hna i tuni in ni hleiriat chungah a hlan bantuk in nasak ṭhan lo cun, kan thah lai tiah a ti. Rairahte cu mang ang vang sang au in a um ko cu a ṭhit hruai le polnih cun an zoh kho hrim lo caah an pu Lunghlu kawlding cun, an i thawh hna.
An hei zul diahmah hna, i tiva an vaphak tik ah cun, tiva cu arak ngai ngai caah ti cu an tan khawh lo caah hel nakding lawm an kawl len nain an hmu kho lo. Beidong cikcek in an um hnu ah tiva cu a vanzawr deuh in an zapite cun, liral khat te lei ah cun ti cu an tan i an kai hna. Liiral an van kai khawh cun, an tha a dih ngai caah an hah an i damh i khawi ka lei ah dah kanpi cu kan kawl hnik la tizong cu an tuak kho ti lo a kalnak le an thei fawn ti loin an um lio ah cun, langak cu lungpi cungah ṭhuin a ngu a ngu i veikhat loah a lu ai van nawk i lautuk in a lu a van tunzawn ah khin, an Pi le vangcung a tlangval pa an i dai len lio khi a hei hmuh i a hawi sinah cun a heih chimh hna.
Zeitiin dah kan tuah lai tiin khua an ruah i hohmanh vang cungah cun, langak ti lo cu kai kho ding le an um fawn ṭung hna lo, an lak i zawhte cu hripeh a rakthiam ngelcel i an hnipuan hna an vanthlek hna i zawhte nih cun a van peh hna, saunawn a peh hnu ah cun, an van fawnh hna i zubui nih langak nang tlawmngaih van chuahrih ko ne van ah khin hei zuanpi law cun van sih tuah, pu le thih dengah cun, tha dih tha bak khom chim khawh a si lo hi tiah a van ti.
Cuticun, vansang ah cun a zuanpi i vanah cun an hri pehmi cu a va sih khawh cun, Zubui le a hawi le hna cun, hri cun an kai hna i an kai lio cu an pi nih cun a rak hmuh hna. EE!! Ka lunghlu pei chuh an ka timh cang hi a ti i mang ang vangsang in a um zeittin dah ka tuah lai tiah khua aruat i a kaa chungah a hmawm i a hngilh pi.
Zubui nih cun, kawi le hna khi kan pi nih cun lunghlu cu a hmawm ko khih! Zei tiindah kan tuah lai tiah a ti hna i. an van I ceih hna i Zu sin ah cun, pu le thihnak cha cun nang tlawmngaih van chuah ko ne law, “pu e thihnak cha cun thih ah thih nun ah nun ti a hau cang ko hi, kanpi hnar khi na mei in vasawh va dai law, cun a zaa lai i a hathio te ko lai cu a hathio tik ah cun, lunghlu cu a van phut chuak te lai i vampang awngin na van chuakpi te lai” tiah anti. Zubui le a hawi le nih cun inn tangin an hngak i Zunih cun, anpi hnar kua chung cu a mei cun a van zaat I an pi nu cu taktak ah a van hathio i lunghlu cu a van phut chuak taktak cu le cang kaa cun, vikvak a char cawl in tangah cun a ṭumpi cawl, kan thiltuahnak ah kan hlawh tlingtuk tiin lawmhnak he an dik cun an tlung hna.
Anpi cu ai van ṭhang i a lunghlu hmawmmi cu a umti lo ti a theih tik ah cun, ka thi cang ko tiin a tikbukhur cu aa domh len ko zei tuah awk hrim a thei lo mangang vansang in a um ko. An tlunpah ah cun, tivapi cu a rak lian ṭhan i helnak ding an kawl len nain an hmu la caah Zubui nih cun, ti kan tanpi a si ah cun, a cin lai i a rawk awk lai tiah.
Langak cu, a thawh I Ak nang tlawmngaih chuah ṭhan rih ko hi! Zeiti awk ṭha pule thihhnak cun, tiah ati. Langak nih cun, tivapi cung ka zuanlio ah ka hawi le nih Ak-Ak tiah an rak awn len lai i awnve lo le hramve lo cun, ka um kho hnga
maw? Tiah ati hna, Phete nih cun, a thawh i cu chungte cu i sum ko law , pu le thihnak cha cun, tiah ati: langak nih cun, lunghlu cu aa hmawm i tivapi cungah cun a zuanpi lio ah a hawi le pawlnih cun, ral khat te lei kil in Ak – ak –ak tiah an rak hram hna tivapi lai cer a phak zawn ah khin a
lunghlu put mi cu a philh i Ak-Ak tiah a awnve cu velleh cun, a lunghlu putmi cu a thlaksual i ti chungah cun, a pildiam.
Mangang vangsang cun, an dihlak cun, tivapi kam lungpi cungah cun an um hna. Ti chungah cun an va lut i an kawl len nain an hmu kho hlei lo.
Zaang uai chial mal in le lungdong cikcek cun, lingpi cungah cun an ṭhu hna I Phete cu ti chung a lunak ah a tha dih tuk rua lungpi cun ah cun a thu I a ngu len ko. Cu ti a ngu a ngu ah cun, vei khat lo ah tivapi chungah cun a tla sual ai lauleng mang in ai van hlauh cu ti chungah a rak pildiam cang.
Ti chung a um lio ah cun, ngapi pakhat a hmuh i a paw a puar ngai mi asi, an lunghlu cu a dolh/lemh asi lai tiah a ti hna, an dihlak cun, ngapi tlai ding cun ti chungah cun an van lutṭhan i ngapi cu an dum hna i an tleih khawh.
Ngapi rilchuah ding cun, an buai ṭhan, Zubui nih Langak cu a thawh i nang Langak tlawm ngaih chuah ṭhan law, ngapi rel cu na hmur a zummi harmi nih van chuah ṭhan ko kun ne: “ Ka hmur hi a fak tuk cang tiah ati” i Pule thihnak cun van i hne ko rih law tiah an fial chih i langak nih cun ngapi ril cu a vanchuah.
An lunghlu a rak dolh taktak i an hmu ṭhan khawh, lungpi cungah cun an phoro ṭhan. Cu ti an phoro lio ah cun, Muvanlai vansang cungah cun ai van i hel lengmang i an lunghlu phoro mi cu a van lak kanh hna. An dihlak cun, an i zoh i ho ipuh ding le sikfai ding an um hlei lo caah an dihlak cun an i kup i kanpu cu zeiti awk tha athi cangko hi ta tiah ṭahhla an lawh len ko hna.
SAFE NUPA
Tivapi kam ah zaang uai chialmal in a ṭhu mi hna pawngah cun, safe te an nupa cun an van i zul i Zubui nih cun a thawh hna i nang safe vang i a leng muvanlai zong titla kho lo, ṭhat hnemnak ngei lo tiah a rak ti hna.
Safe te nupa nih cun, mah bantuk tham hna cu thil har a si ṭung lo. Mah ti hin kan seh lai le a tla ko lai tiah anti: Safe te nupa nih cun, van cungsangah a lengmi muvanlai cu an van seh i tangah cun a van tla taktak i safe nih cun a van fuk i a thi cangtiah Zubui le a hawi le cu a ti hna, a sa cu an i sem i Zubui le a hawi le nih cun, a pum an co i lawmhnak in an khat ṭhan.
Zubui nih cun, Lang_ak nang tlawmngaih chuah in a pawpi na kher ṭhan a hau ko nang hmur ṭhacem ah tiah a ti: Lang_ak nih cun, ka ha a fak tuk cang a ti.
Zubui nih cun, Pule thihnak cha cun, van i hne rih ko law zeiti awkṭha tlawm ngaih van chuah rih ko hi, midang a ti ding hlei kan umlo hih tiah a ti i Lang_ak cu, phunzai len bu cun, Muvanlai pawpi cu a van kher ṭha i an lunghlu cu a van chuah khawh ṭhan i a pho zong phoro ngam ti loin an tlunpi.
Pehnolh ding
(Story)
A HNGAKCHIAT LIO
A hlanlio ah hin ngakṭah rethei emem pakhat a rak um i, a min ah cun Rairahte asi i. Rairahte nih cun Nu ei a ngei i anu ei nihcun a dawlo i zangfak tuk in a tuah to tawn, khat lei khat lei ah rian hrang a ṭuanter i tuletu hi a vuak tawn caah Rairahte nih cun a nu ei chan cu a celh in a celh hrim lo.
An inn chuaktak in an hmuh phaklonak ah zaam diam a duhko nain, hngakchia tuk a si caah cu ti ngaingai cun, nung kho ding dirhmun ah a dir lo caah ni chiarte nun hre awmnak in a caan a hman lio ah. Tinbaw mawnghtu pol nih an tinbaw kal ternak caah minung in raithawinak an tuah tawn, cu raithawinak ding caah cun minung cawk ding kawl in Rairahte te khua cu an van phan i a nu ei nih cun Rairahte cu a huat tuk caah rawithawinak dingah cun Rairahte cu thirtangka khawkhat ah a zuar.
Rairahte cu lawngpu polnih cun an i kalpi i an sin ah cun khua a sa, i Arfang vengtu ah an hman, lawngpu pawlnih cun an lawngkal ternak caah, lunghlu pakhat an i ngeih cu an lunghlu nih cun thiltih khawhnak a ngei i cu nih cun an lawng cu an khalh tawh.
Ni khat cu, ruahlopi khin an lawngdinh hmun ahcun Rulpi ang emem ara i cu an lunghlu cu Rulpi nih cun a firpiak hna, lawngpu polnih cun an lunghlu firtu cu an kawl lengmang i ni khat cu an Lunghlu firtu Rulpi hnuhma sullam cu an hmuh i an lunghlu firtu Rulpi cu thah awk ah le an lunghlu
lak kir ṭhanding cun Rulpi cu an dawi lengmang. Cu Rulpi cu a zaam lengmang i a donghnak ah cun Rairahte Arfang vennak ah cun, Rulpi cu a va phan, “Rairahte zangfahnak in rak ka thup tuah, an ka hmuh ah cun an ka thah lai, ka ṭihtuk hna tiah Rulpi nih cun Rairahte cu zangfah a nawl” Rairahte nih cun, E heu! Na lian ṭung zei tiindah kan thuh nawk khawh lai? Na sullam hman hi tluk lianmi cu, zeitiin dah kan thuh khawh kun hnga? Tiah ati, Rulpi nih cun, ka zangfah law ka thup ko na ka thuplo ah cun, an ka that lai tiah a nawl leng mang hnu ah, Rairahte nih cun, keizong lawngpu hna an raithawinak ding caah ka nu nih a ka zuar mi ka si kei zong thiding ṭhiamṭhiam ka si ko. Liantuk lo la cu thuhnawk ning zong a um hnga tiah ati, Rlulpi nih cun kai hmet ter lai, tiah ati. Rulpi cu aa hmetter i Hngerhtlei tia ah ai hmetter, Rairahte nih cun, na lian tuk rih, kan thup kho lai lo, tiah ati: Rulpi cu ai hmetter ṭhan i tikur dur tia ah aa hmetter ṭhan, Rairahte nih cun, na lian tukrih kan thup kho lai lo, tiah ati ṭhan. Rulpi cu aa hmetter ṭhan ṭhim fang tiat ah aa hmetter i Rairahte nih cun, mah ti cun kan thuh khawh cang lai a ti i a lak i a sam tom lak ah a sawh i a
thuah.
Rairahte nih rulpi a thuh nawk dihbak cun, lawngpu hna cu an vanphan i Rairahte Rulpi na rak hmu maw tiah an hal? Rairahte nih cun ka hmu lo a ti hna. Lawngpu polnih cun mah ka hin si a sul a dongnak cu si, na thuh a si ko lai tiah anti, ka thup hrimhrim lo tiah Rairahte nih cun ralṭha tak in a ti hna. Pheh piak duh hlah tiah Rairahte cu an van hro pah! Saulak an i al hnu ah, Rairahte nih cun, mahtluk Rulpi ngan cu zeitiin dah ka thuh khawh lai tiah a ti hna hnu ah thup nawk kho dingin maw nan ka ruah rere a ti chap bei hna hnu ah lawngpu pol cu an bei a dong cikcek hna i, micheu nih Rairahte cu, ceilak in van vua uh! Micheu nih fangkhaw khatin vanpe ulaw kal tak hna usih. Cuticun holh phun ṭha lo in an volpamh hnu ah Rairahte cu an van vaivuak hnu ah an kal tak.
LUNGHLU A NGEIHNAK
Lawngpu pol an kal hnu ah cun, Rulpi cu a van chuak i a hlan a mahtiat ah a van i siamṭhan i Rairahte nih a nunnak a rakkhammi kha aa nuamh tuk caah; Rairahte zeidah na duh na duhmi paoh kan tuah piak lai tiah ati. A kaa cu fakpi in ai van i a van luak cu a luak mi ah cun, sui, lungvar,tangka thir tbk tamlak in a van luak, rulpi nih cun, khah! Ka nunnak na ka khamh i kai lawmhnak lawmhnak biachimnak ah a ti i a dih lak khan i lakdih hna tiah ati. Rairahte nih cun, ka duh hna lo ati i Rulpi cu a khuaruah a har ko! Rairahte nih cun a thawh i na kaa fakpi in van angtuah tiah Rairahte nih cun Rulpi cu kaa an ding in a ti, Rulpi cu a kaa cu fakpi ai van an i a dangkil ril ah a tleu mi a cerh in aa cerhmi khi Rairahte nih cun a hmuh, Rairahte nih cun, na dangkilril a um mi khi ka duh e tiah ati; Rulpi nih cun mah hi pei kei khomnih ka duh i ka zampi mi cu a si cu tiah Rairahte cu Rulpi nih cun a ti, sihmanhsehlaw ka nunnak chanh tu na si caah a hlanh in kan hlanh chung lai a ti i a dangkil ta cu a van luak. Lunghlu thiltih khawhnak a ngeimi cu, Rulpi nih cun Rairahte cu nangmah nih rak kilkawi chung tiah Rairahte cu a ti i Rulpi cu lo diam in Rairaihte cu a kal tak.
Rulpi ka hnu ah cun, Rairahte nih cun, Lunghlu cu aa put i “ Ka pu Rulpi nawl, biatak, Lunghlu khua mi hna, ka sungh nakcun” lawngpu hna lawng a hrengmi khi i phawih viar hna seh a ti i an lawngdinh hmun lawngvial te cu an hrennak hrin cu a dihlak in a poih viar i lawngpu hna cu lawmhnak in an khat i Rairahte cu lawngpu nih a fapa caan ah an khua ah a tlunpi.
NUPI A ṬHITNAK
Rairahte cu nikhat hnu ni khat in a van ṭhang lengmang i nupi ṭhiṭ cu a van si ve cang, Rairahte a pu nih fanu pathum a ngeih hna i Rairahte cu fapa a ngeih lo caah fapa zoh in a pu nihcun a zoh. Ni khat cu, a pu i a fanu milai nu nih chung laicingah buti chumh a tim i Rairahte cu kuangka ah cungpa cang ah cun a ih caah buti chum kho lo cun a tuah. Ngaknu nih cun aa thawh i ka pa Rairahte hi khuangka ah a ih caah buti ka chum kho lo tiah apa sin ah cun a chimh. A pa nih cun a thawh i Nupi ṭhitpiak a hau a si cu nupi kan ṭhit piak lai tiah a ti. Cu le cangka cun, Rairahte cu ivikvak ngai khin a van tho colh.
An chungkhar cun Rairahte nupi ding cu hodah kan ṭhit lai tiah chungkhar pumhnak cu an van tuah, “ Apu nih cun a thawh i Rairahte hodah kan ṭhit lai” tiah a hal? Rairahte nih cun, mah le tawk teah bawi fanu khi tiah a pu cu ati: apu cu Rairahte caah bawi fanu va halding cu thih hreh khin a hreh ko! A pu nih cun a thawh i Rairahte kan nih pufa caah cun, kan phak deuh lo e… kan phu tawkdeuh kawl rih usih tiah, ati. Rairahte nih cun, apu cu a thawh i kan nih pufa hawl nih cun cokhawhlo-mi kan ngei hnga maw? tiah ati. A pu nih cun, cu ti na ti asi ah cun, kan tum phot lai, tum phawt cu sualnak a um lo kan tih khawh ngang lo le zeiti awk ṭha tipah khin a pu nih cun Rairahte bia al hreh ah a ti.
A thaizing ah cun, apu cu bawi fanu halding cu a kal i bawi inn kutka ava phanh cun, zeidah na hreh tiah inn vengtu ralkap thuah khahnak nihcun an rak hal? Lawngpu nih cun, nan bawi fanu hi ti a van chimbak ah cun, a chim hmanh a chim dih hlan ah, an tlaih i a lai in an tan i an inn pawng
tiva ah an hlonh. A pu cu a lawi belbel lo caah Rairahte cu a pu suthlam ding cun a va kal i bawi inn a va phak tik ahcun, a pu mui hmai a diti lo caah ralkap nih an thah a si ko lai hi ati i a lunghlu aa put i “Kapu Rulpi nawl, biatak, ka lunghlu ka ngeih lonak dingcha cun, kapu a thi cangmi kha
van nungṭhan seh tiah ati” i a pu cu a van nungṭhan i a pu nihcun mahbantuk a si ding asi ahcun bawi fanu hal ah cun ka kal ṭhan hrimhrim lai tiah ati.
Lo lam kalreh hrawng ah a pu cu bawi fanu halding cun, ai thawh ṭhan i bawi inn a va phak tik ah cun, kutka cawnghtu nih cun, zeidah na duh? tiah an rak ti. A pu nih cun, nan bawi fanu hi ati bak ah cun an tlai ṭhan i a lai in antan i tiva ah cun an hlonh ṭhan. Rairahte cu a pu a lawi belbel lo caah a pu kawl ding cun bawi inn ah cun a va kal ṭhan i a pu cu a hmuh ṭhan lo tik ah cun an thah ṭhan ti a theih tik ah, a lunghlu aa put i “Kapu Rulpi nawl, biatak, ka lunghlu ka ngeih lonak dingcha cun, kapu a thi cangmi kha van nungṭhan seh tiah ati” i a pu cu a van nungṭhan i inn ahcun an pu tu cun an lawi.
a voi thumnak a pu cu bawi fanu hal dingcun a va kal hawi ṭhan i ralkap pawl cu an khuaruah a rak hartuk caah mah pa nih hin duh hna a ngei asi lai e. Cucaah cun, luhter ko hna usih tiah anti i an luh ter an bawipa nih cun, zeidah na duh? Tiah a rak hal. Lawngpu nih cun na fanu hi Rairahte nupi caah ka duh tiah a ti. Siangpahrangpa nih cun, na duh ahcun na ṭhit khawh lai sihmanhsehlaw thaizing ni chuak hlan hrimhrim ah ka inn hi sui in sak mi inn asi lai i cun, ka inn in nichuak chaklei ah nunnak tiva pakhat a luang lai cucu nan tih khawh ah cun, ka fanu cu na fapa caah cun nan ṭhit lai tiah a ti. Lawngpu cu lungsi lo emem khin inn ah cun a lawi ṭhan. Lawngpu nih cun Rairahte cu. E… Rairahte mah bantuk cu kan tawk le zawn asi lo! kan ṭhi duh lai lo tiah ati. Cu hnu ah cun thil sining cang cu Rairahte cu a pu nih cun a van chim. Siangpahrangpa nih cun, na duh ahcun na ṭhit khawh lai sihmanhsehlaw thaizing ni chuak hlan ah ka inn hi sui in sakmi inn asi lai i cun, ka inn in nichuak chaklei ah nunnak tiva pakhat a luang lai cucu nan tih khawh ah cun, bawi fanu cu zeihmanh hau lo in nan ṭhit khawh lai tiah ah a punih cun a ti. Rairahte nih cun, asi tak cu a ti i a pu cu a ih tak diam.
A pu zing ar khuan cun, bawi inn sakding cun a tho i ai timtuah len Rairahte cu a van thawh i ai ṭhang kho lo, cu ticun, Rairahte cu a itpeng i a pu cu a khuaruah a hartuk cang, ni a chuakdeng mang cang, a pu nih cun Rairahte tho cang kan sathlumanh lai lo hi ni a chuak dengmang cang tiah a van ti, bawi inn cu kan sa thlu manh lo awk lai lo tho cang tho cang!! Tiah a van hngir len ko. Rairahte cu duhsah te cun a van tho i leng ah cun a vachuak i “ Kapu Rulpi nawl, biatak, ka lunghlu khua mi le sa ka si lonak hnga cun, bawi inn khi sui le lungvar in sak mi sisehlaw an in ni chuak chak lei ah khin nunnak tiva pakhat in luang seh tiah a van ti. Cu ti a van chim thlut cun ni cu a van chuak cawlh ve. Siangpahrangpa inn cu suile lungvar in tleu kilkel tein a cerh in ai van i cerh i a inn pawngah cun nunnak ti zawng cu duhsah te cun a vangluang i niceu nih cun a van cerh i a cerh in ai van i cerh i siangpahrangpa cu lunglawmhnak in a khat.
Rairahte nih cun, apu Rulpi le a kuttang ummi hna cu a kawh hna i anpi zeidah a lawh a felmaw fello, aṭha maw ṭha lo, a nun can zoh ngiat dingin a thlah hna. An pi ding ngia thlaiding cun, Zubui, Cep, Langaak, thiahlei, phete, caicim, zu, sahuai hna le zawhte hna cu a thlah hna i an dihlak cun
artlang in an I zulhna I Siangpahrang inn cu an vapha. An pi cu aa rak hngilh lio asi anun can zohdingah kalmi an si caah, Zu cu an vampang ah a kai colh I meicungpi ah a kai an thilri hna a hrawk a thlak len ko, an pi cu a van tho i zu nih a thlakmi hna cu an umnak ah a chiah ṭhan hna i zei
cumca tilo cun a it ṭhan. Phete cu tapchak ah a ṭhu I tikur ai hmom I a phutchuak len ko nain an pinih cu, zei ah relpiak hna lo khin a um ko.
An dihlak cun, inn ah an lawiṭhan hna i anpu Rairahte nih cun, zeidah nan pi cu miṭha ding asi maw? tiah a hal hna. An nih nih cun, an i thawh i a nun a nem tuk tiah an pu cu an ti. Rairahte nih cun siangpahrangpa a fanu upa deuh cu nupi ah cun aṭhit, sihmanhsehlaw siangpahrangpa fanu nih cun, thinglung tak in aduh lo caah a lunghlu thiltih khawhnak a ngei mi cu zeitiin dah ka lak piak khawh lai i ka fir khawh lai ti lawng khua a ruat ko, Rairahte cu, a nupi thinglung a theihtik ah aa ralring i a lunghlu cu ṭhate in a fimtawl peng i a venpeng ve.
Ni khat cu, a nupi nih cun tiva ah i khawlhding in a sawm i an kal Rairahte nih cun tak a kholh lai ah cun, a lunghlu cu a tlitein lungpi tangah a thuh. An nunih cun a rak ingiat ziar i Rairahte i kholh kar ah cun, a lunghlu cu arak lak. Cu, cun van ah a kaipi i cu thawk cun, siangpahrang in le a velchum aa dawhnak a hlan i suile, ngun nih a tuammi cu, voikhat lo ah anziam dihve. Siangpahrangpa cu a thing hang tuk caah Rairahte cu a tleihter hna i tuni in ni hleiriat chungah a hlan bantuk in nasak ṭhan lo cun, kan thah lai tiah a ti. Rairahte cu mang ang vang sang au in a um ko cu a ṭhit hruai le polnih cun an zoh kho hrim lo caah an pu Lunghlu kawlding cun, an i thawh hna.
An hei zul diahmah hna, i tiva an vaphak tik ah cun, tiva cu arak ngai ngai caah ti cu an tan khawh lo caah hel nakding lawm an kawl len nain an hmu kho lo. Beidong cikcek in an um hnu ah tiva cu a vanzawr deuh in an zapite cun, liral khat te lei ah cun ti cu an tan i an kai hna. Liiral an van kai khawh cun, an tha a dih ngai caah an hah an i damh i khawi ka lei ah dah kanpi cu kan kawl hnik la tizong cu an tuak kho ti lo a kalnak le an thei fawn ti loin an um lio ah cun, langak cu lungpi cungah ṭhuin a ngu a ngu i veikhat loah a lu ai van nawk i lautuk in a lu a van tunzawn ah khin, an Pi le vangcung a tlangval pa an i dai len lio khi a hei hmuh i a hawi sinah cun a heih chimh hna.
Zeitiin dah kan tuah lai tiin khua an ruah i hohmanh vang cungah cun, langak ti lo cu kai kho ding le an um fawn ṭung hna lo, an lak i zawhte cu hripeh a rakthiam ngelcel i an hnipuan hna an vanthlek hna i zawhte nih cun a van peh hna, saunawn a peh hnu ah cun, an van fawnh hna i zubui nih langak nang tlawmngaih van chuahrih ko ne van ah khin hei zuanpi law cun van sih tuah, pu le thih dengah cun, tha dih tha bak khom chim khawh a si lo hi tiah a van ti.
Cuticun, vansang ah cun a zuanpi i vanah cun an hri pehmi cu a va sih khawh cun, Zubui le a hawi le hna cun, hri cun an kai hna i an kai lio cu an pi nih cun a rak hmuh hna. EE!! Ka lunghlu pei chuh an ka timh cang hi a ti i mang ang vangsang in a um zeittin dah ka tuah lai tiah khua aruat i a kaa chungah a hmawm i a hngilh pi.
Zubui nih cun, kawi le hna khi kan pi nih cun lunghlu cu a hmawm ko khih! Zei tiindah kan tuah lai tiah a ti hna i. an van I ceih hna i Zu sin ah cun, pu le thihnak cha cun nang tlawmngaih van chuah ko ne law, “pu e thihnak cha cun thih ah thih nun ah nun ti a hau cang ko hi, kanpi hnar khi na mei in vasawh va dai law, cun a zaa lai i a hathio te ko lai cu a hathio tik ah cun, lunghlu cu a van phut chuak te lai i vampang awngin na van chuakpi te lai” tiah anti. Zubui le a hawi le nih cun inn tangin an hngak i Zunih cun, anpi hnar kua chung cu a mei cun a van zaat I an pi nu cu taktak ah a van hathio i lunghlu cu a van phut chuak taktak cu le cang kaa cun, vikvak a char cawl in tangah cun a ṭumpi cawl, kan thiltuahnak ah kan hlawh tlingtuk tiin lawmhnak he an dik cun an tlung hna.
Anpi cu ai van ṭhang i a lunghlu hmawmmi cu a umti lo ti a theih tik ah cun, ka thi cang ko tiin a tikbukhur cu aa domh len ko zei tuah awk hrim a thei lo mangang vansang in a um ko. An tlunpah ah cun, tivapi cu a rak lian ṭhan i helnak ding an kawl len nain an hmu la caah Zubui nih cun, ti kan tanpi a si ah cun, a cin lai i a rawk awk lai tiah.
Langak cu, a thawh I Ak nang tlawmngaih chuah ṭhan rih ko hi! Zeiti awk ṭha pule thihhnak cun, tiah ati. Langak nih cun, tivapi cung ka zuanlio ah ka hawi le nih Ak-Ak tiah an rak awn len lai i awnve lo le hramve lo cun, ka um kho hnga
maw? Tiah ati hna, Phete nih cun, a thawh i cu chungte cu i sum ko law , pu le thihnak cha cun, tiah ati: langak nih cun, lunghlu cu aa hmawm i tivapi cungah cun a zuanpi lio ah a hawi le pawlnih cun, ral khat te lei kil in Ak – ak –ak tiah an rak hram hna tivapi lai cer a phak zawn ah khin a
lunghlu put mi cu a philh i Ak-Ak tiah a awnve cu velleh cun, a lunghlu putmi cu a thlaksual i ti chungah cun, a pildiam.
Mangang vangsang cun, an dihlak cun, tivapi kam lungpi cungah cun an um hna. Ti chungah cun an va lut i an kawl len nain an hmu kho hlei lo.
Zaang uai chial mal in le lungdong cikcek cun, lingpi cungah cun an ṭhu hna I Phete cu ti chung a lunak ah a tha dih tuk rua lungpi cun ah cun a thu I a ngu len ko. Cu ti a ngu a ngu ah cun, vei khat lo ah tivapi chungah cun a tla sual ai lauleng mang in ai van hlauh cu ti chungah a rak pildiam cang.
Ti chung a um lio ah cun, ngapi pakhat a hmuh i a paw a puar ngai mi asi, an lunghlu cu a dolh/lemh asi lai tiah a ti hna, an dihlak cun, ngapi tlai ding cun ti chungah cun an van lutṭhan i ngapi cu an dum hna i an tleih khawh.
Ngapi rilchuah ding cun, an buai ṭhan, Zubui nih Langak cu a thawh i nang Langak tlawm ngaih chuah ṭhan law, ngapi rel cu na hmur a zummi harmi nih van chuah ṭhan ko kun ne: “ Ka hmur hi a fak tuk cang tiah ati” i Pule thihnak cun van i hne ko rih law tiah an fial chih i langak nih cun ngapi ril cu a vanchuah.
An lunghlu a rak dolh taktak i an hmu ṭhan khawh, lungpi cungah cun an phoro ṭhan. Cu ti an phoro lio ah cun, Muvanlai vansang cungah cun ai van i hel lengmang i an lunghlu phoro mi cu a van lak kanh hna. An dihlak cun, an i zoh i ho ipuh ding le sikfai ding an um hlei lo caah an dihlak cun an i kup i kanpu cu zeiti awk tha athi cangko hi ta tiah ṭahhla an lawh len ko hna.
SAFE NUPA
Tivapi kam ah zaang uai chialmal in a ṭhu mi hna pawngah cun, safe te an nupa cun an van i zul i Zubui nih cun a thawh hna i nang safe vang i a leng muvanlai zong titla kho lo, ṭhat hnemnak ngei lo tiah a rak ti hna.
Safe te nupa nih cun, mah bantuk tham hna cu thil har a si ṭung lo. Mah ti hin kan seh lai le a tla ko lai tiah anti: Safe te nupa nih cun, van cungsangah a lengmi muvanlai cu an van seh i tangah cun a van tla taktak i safe nih cun a van fuk i a thi cangtiah Zubui le a hawi le cu a ti hna, a sa cu an i sem i Zubui le a hawi le nih cun, a pum an co i lawmhnak in an khat ṭhan.
Zubui nih cun, Lang_ak nang tlawmngaih chuah in a pawpi na kher ṭhan a hau ko nang hmur ṭhacem ah tiah a ti: Lang_ak nih cun, ka ha a fak tuk cang a ti.
Zubui nih cun, Pule thihnak cha cun, van i hne rih ko law zeiti awkṭha tlawm ngaih van chuah rih ko hi, midang a ti ding hlei kan umlo hih tiah a ti i Lang_ak cu, phunzai len bu cun, Muvanlai pawpi cu a van kher ṭha i an lunghlu cu a van chuah khawh ṭhan i a pho zong phoro ngam ti loin an tlunpi.
Pehnolh ding
![MS Office 2013 [ALL] Product Keys [LATEST!](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_vyMq-fJlmxwzekRR4uCBIchFJIXVzUa83PK_-7p3o_9Zfc4ZdLFwMaNmor8MaxYuqQe43IZX1MJZ07hs6JRsYLoNPKSiPKGn3FrzQFqrawDdEs-u5CvwpFNu8=w72-h72-p-k-no-nu)
